Pieśń nostalgiczna (wiersz klasyka)

I



Wywołany z przestrzeni ciasnej,

gdzie głuche czoło chmur, a na nim słońca bruzda -

wspominam ziemię świetlną: był

pienisty nieba ślad nad głową prący płasko,

wiatr jak mozaika różny w jeziorze się zanurzał,

na rzekach ryb dzwonienie, a nocą ryba gwiazd

wygiętą niosła płetwę poprzez roślinny czas.

Człowieczych głosów drzewo szumiało snom mym prędkim:

był ogród, a w nim dom o dachu niby miedziak,

w ogrodzie stały kwiaty w kolorach jak kredki

i często tęczy gmach jak pióro lekki leciał

i często snom przychylny puszysty śniegu las.



Pytałem wiele razy jasności, co nade mną,

o żywot wszystkich rzeczy, które w wspomnieniu są.

- Ten dom - mówiła jasność - o dachu jak pieniądz

i drzwiach jak płomień rudych przy ścianie, ten dom

zamyka twe bogactwo pod cieniem obłoku,

zdobyte trudnym słowem i oddane śnieniu.

Więc mowa jego jest prosta i pełna milczenia

jak światło szyb złotawych i ciężkich jak z miodu.



A ogród? - Ogród - powiedz - czy pozostał tam

ten sam, gdzie dzieje moich roślinnych przyjaciół

stawały w ogniach wrących o śpiewnych imionach.

- Pozostał nadal wierny, a gdzie kwietnik stał,

przemawia dłonie wznosząc, dzwoniąc jak łańcuch

twój klon - o twarzy smutnej i wiatrem spienionej.

Nie pytaj, dziecko światła, bo daremne jest

wołanie ust sczerniałych, wygiętych jak krzyżyk

ku ziemi tej, ku drugiej ziemi, gdzie nie liczą łez

i włos jak z rtęci żywy za most starczy stopie.

Nie pytaj. Wśród błyskawic zapomnisz szczęśliwy

i tu spojrzeniom lekki wzniesiesz tęczy gmach,

i sny pomieścisz łatwo, choćby w dłonie obie.



Niewdzięczny - w domu twoim królestwo nietrwałe

obrazków, gdzie księżyce i stołów, i krzeseł.

Tu słońce pulsujące jak skroń twa spotkałeś

i ziemię cienia. Na niej - do nóg twoich przęseł

podchodzi on łagodny i skrzydłem przyzywa,

językiem, co muzyczny - po oczach ci wodzi.

Zapomnij tamtych imion. Szeleści igliwie

nocy rozległej bardzo i prąd

ptaków lecących ku gniazdom przez niebo ruchome i grom

w świergocie gwiezdnym przechodzi.



- Jasności mocna nade mną - mówiłem - wyrzekłaś: zwierz

i skrzydło, i język, i jeszcze - oko i gniazdo, i ptak.

Nie, nie zapomnę tych imion; wszak i tam dane są: więc

zwierz był domowy i leśny, groźny lub cichy; a płacz

ptaka poznałem najwcześniej i skrzydeł białych sierp lotny

w powietrzu bardzo przejrzystym, jak błysk lusterka lub

kruszcu,

jasności jedna jest pamięć, daremna pamięć mych kroków

wciąż wracających uparcie, stopy raniących o muszle

drzew nad stawami - o ścieżki puchem powietrza znaczone,

łąkę rzuconą ostrymi kwiatami do góry jak bronę,

o echo orkiestr chłopięcych, słowo człowieka, o uśmiech...



II



Słychać wołania z przestrzeni, która się Ziemią nazywa,

lecz wiele słychać posępnych.

Smutny przechodzi nad nimi jak kondukt ciemny krajobraz

i wtedy krzyk się podnosi ciężko jak ramię wiatraka:

o nocy, nocy niedobra,

oto zamiera w nas tętno,

daj zmiłowanie. O słońce

święte - żegnamy cię - w ptaków porannych kołatkach.

I drugie głosy nieznanych drżą nad świetlistym oparem.

W nim to zarysy kształtów, usta płomienia wypukłe

i sierść pagórków zjeżona, księżyc o twarzy zatartej,

profil nizinnych mgieł, pługi malutkich miast,

i las szeroki na łunie, i wiatr brzęczący jak drucik.



W nim to - nieprzenikniony - zegary huczą okrągłe,

parska wagonik pękaty, gwiżdże oliwa i para,

biegną stłoczone ku niebu domy ogromne jak stogi,

rzeka barwiona niebiesko mosty wygina na barkach,

ślepe maszyny kołami toczą przed sobą przestrzeń

i ta opada na wzgórzach lub drogą w ramionach kaskad

drzewnych przystaje. Białe wychodzą procesje

z jaskiń gotyckich o wieżach ze śpiewu, woni i światła.



Nie tutaj - jasności obca - gdzie żal mój nie zbawia, a snu

nie znają twoi synowie z innych poczęci brył,

nie tutaj - chłodzić ramiona wieczne a ziemskie na pół

o kwiaty jakich t a m nie ma... Był ogród, w ogrodzie był

dom mój jak trawa spokojny i co dzień otwarty wołaniu

czterech stron świata. Lekki

podnosił rano go opar, że świecił silnie jak diament

pod tęczą rzuconą niedbale na kwiaty w kolorach jak kredki.

Tam czas pomarszczył groźny bezsilnej dłoni dno

i owoc ziemski podał głodowi ciemnych warg,

jak liść znalazłem serce w mej piersi - i ten głos

przyzywa znowu ostry i woła mi: to kraj

ojczysty twoich źrenic, w których pomieścisz pamięć

czerwonych dłoni brzasku i czarnych dłoni nocy.



Tu śpiew ci był poduszką, kołyska na kolanie -

O, tyle już spadło niechętnych, suchych powiek

na obraz ten: wychodzi

nieśmiała drobna postać, a drzwi są ramą barwną

i suchy srebrny włos, i srebrny wiatr u głowy,

i szara kropla smutku na uchylonych wargach,

i ręka ucząc syna prawd ciemnych i prostych

opada nagłym pluskiem bezsilna na włosy,

na czoło otworzone jak niebo zdarzeniom

i drży, gdy czas wskazówką cios wymierza ostry.

Przypomnij, jeszcze ciepłe na oczach spojrzenie

i spływa po powietrzu miękka lilia głosu,

wodnistą smugę znaczy i imię układa.

Niewdzięczny, ach, niewdzięczny - to była twa matka.



Są dźwięki, których nie znasz, a które ukryte

dla uszu twoich wyschłych o miłości uczą.

Pochyla się nad kartą zapisaną czarno

pochmurna krucha ręka i wśród ciężkich liter

wpisuje wiedzę życia i nietrwałość ludzką.

A głowa niczym ptaku zwisła wątło w barkach

jak gwiazda zawieszona ku nocy się skłania,

gdzie krawędź odpoczynku, zapomnienia pieśń.

Pamiętaj - jedna tylko jest pamięć kochania,

bez niego oczom pusto i na piersi lęk.



Lecz znasz go, synu. Pusty dzwon w kopule

jak język najboleśniej na sznurze się zwijał,

gdy miejsce twych umarłych uderzone kulą

słoneczną kulą wyszło naprzeciw powitać

jak gałąź obłamaną rękę ranną w locie,

co płomień miała w sobie i chłód nocy wartki;

jak drzewa gięte stoją i plamią złe kartki

litery opuszczone. Tak, to był twój ojciec.



Jasności - zawołałem - nienawistny dzień

przechyla wagę słońca ku sercu mojemu.

Bez trwogi żywot skąpy. Tu - nie chodzi śmierć

w jaskiniach żółtej trawy, pod konarem grzmiącym

i śpi spokojnie gwiazda z szponami na oczach,

i z domów płynie cisza okrągła jak dźwięk.



Jasności - niech się chwila straszliwa powtórzy,

bom słyszał koci pomruk rzeki, którą tam

wpatrzeni w stare książki nazywają Styksem.

Słuchajcie, o szczęśliwi. W powrotnej podróży

pójdziecie bez witania, bez anioła nawet,

choć mówią: uzbrojony blaskiem będzie stał

o skrzydłach niby z zawias ciężkich i uściśnie

radosnego wybranego. - Przebyłem, poznałem

noc tak pustą jak serce trwożliwych,

gdy dzwon jak usta Boga nad snami ich krąży;

i w pianie mego ciała chodziłem jak w grzybie

po zboczach pustych winnic bez serca i głosu.



III



Ponad marzeniem, ponad trwogą

tu skronie rosną w piórach krętych

i ponad chmurą niosą nogi

znieruchomiałą obcą strefą.

Przestrzeń ogarnąć, może zgubić,

ciszę pozyskać, stracić ciszę -

już nie usłyszę śpiewu ludzi,

jeśli śpiewają - to na przyjście.



Falują gaje snu wiecznego,

zwierz na pół anioł, na pół ptak

schyla źrenice nad przejrzystą

wodą pamięci. Z dalekiego

fletu, co zgięty w księżyc łka

odchodzą nuty jak postacie

i odwrócone twarzy liście

świecą w ciemności niby kra.



I zostawiony lśnieniu temu,

które jest grot, ale i sen,

nie wiem, com zyskał, a com stracił.

To tylko: dom mój jak spod hełmu

ze słońca patrzy w ogród, gdzie

na palcach wspięte stoją strome

kwiaty poczęte z barwnych brył -

I znowu pamięć otworzona.

Wspominam ziemię świetlną: Był...