Soso

Włodzimierz Dajcz- Odłamki czasu Był początek marca, a korytarz nie był ogrzewany, ale wypełniony sporą, uczniowską gromadką stał się pomieszczeniem ciepłym, a nawet dusznym. Wezwano, więc po cichu woźną Raźniewską, żeby uchyliła okno wychodzące na uliczkę, biegnącą wzdłuż drewnianego płotu, chroniącego dawny dworski ogród, szary i pusty o tej porze. W tym korytarzu dobywały się regularnie apele, na których wdrażano dzieciarnię w tryby komunistycznej maszynerii propagandowej. Na okoliczność ważniejszych rocznic zwykły apel zastępowała akademia, czyli spotkanie szczególnie uroczyste, składające się z części oficjalnej i artystycznej. Kierownik wygłaszając skrócony z konieczności referat uporał się z pierwszą częścią uroczystości. Część druga należała do wystrojonych w stylu radzieckich pionierów dzieci, przygotowanych w trybie alarmowym przez nauczycielki. Młodociani artyści recytowali i śpiewali. Cała plejada małych aktorów i śpiewaków obojga płci, przełamując trapiącą ich tremę głosiła wielkość i sławę towarzysza Stalina. Im młodsi byli artyści z tym większym przejęciem występowali, na co wskazywały łamiące się głosy wykonawców i wypieki na ich twarzach. Dzieci prezentowały utwory najświetniejszych polskich oraz zagranicznych poetów i kompozytorów. Źródeł tej twórczości należy szukać nie tylko w obrzydliwym serwilizmie, ale też w autentycznej fascynacji osobą „Wielkiego Językoznawcy” autorów, których do pisania panegiryków skłoniła zwykła krótkowzroczność i owczy pęd wywołany nieustającą, natarczywą propagandą. Nazwisk tych znakomitych skądinąd pisarzy nie należy jednak wymieniać z szacunku dla całokształtu ich twórczości, tym bardziej, że nie zbrakło wśród nich nawet przyszłej noblistki. Występujące na akademii dzieci na ogół nie wątpiły, że składają hołd największemu z ludzi. Znajdowały się przecież pod przemożnym wpływem nauczycieli, którzy, na co dzień wpajali im wiarę w wielkość Związku Radzieckiego i jego genialnego przywódcy. Starsze dzieci widziały w towarzyszu Stalinie bohaterskiego wodza, a młodsze tajemniczego Soso ze szkolnych czytanek. Dzieci mają to do siebie, że trudno je utrzymać dłużej w karnych szeregach ze względu na naturalną potrzebę ruchu i charakterystyczną dla nich beztroskę. Po pewnym czasie, gdy pryska czar i fascynacja jakimś zjawiskiem albo wydarzeniem zaczynają się kręcić oraz interesować zgoła błahymi sprawami. Lecz ciekawymi z ich punktu widzenia. Tym razem nie było inaczej. Najczęściej dochodziło do destabilizacji spokojnej dotąd gromadki z powodu wiecznych animozji pomiędzy dziewczynkami i chłopcami. Drakę rozpoczynali chłopcy od pociągania koleżanek za warkoczyki, choć każdy inny powód był dobry, żeby porozrabiać. Akademia zaczynała się dłużyć, a chłopaki zaczynali się wiercić, kręcić i rozglądać na wszystkie strony. Stojący w grupce trzecioklasistów Włodek Ałaszewski zauważył na kołnierzu jednego z kolegów białe drobiny łupieżu. Z nudów liczył te okruchy naskórka. Wpatrując się w kołnierzyk w pewnej chwili odniósł wrażenie, że te białe plamki zaczęły się poruszać. Patrzył i oczom nie wierzył, widząc jak domniemany łupież przebiera małymi nóżkami. Aby upewnić się, że nie uległ jakiejś halucynacji szturchnął stojącego obok Wicka Motylskiego i wskazał mu zjawisko, które od pewnego czasu z zainteresowaniem obserwował. Ten rzucił okiem i omal nie wybuchnął pustym śmiechem, po czym szybko przekazał informację innym uczniom. Chłopaki na widok łażących po kołnierzu kolegi wszy natychmiast stracili zainteresowanie dla stojących przed nimi, wystrojonych świątecznie dziewczyn. Nieliczni tylko usiłowali spojrzeć w piękne oczy czarnowłosej Marylki Stankiewicz, wyglądającej dziś wśród jasnowłosych koleżanek jak mała grecka księżniczka. Pozostałych bez reszty ogarnął śmiech. Na ogół śmiech bywa zaraźliwy, więc trudno się dziwić, że beztroski nastrój szerzył się wśród dzieciarni jak grypa na przedwiośniu, ku przerażeniu oniemiałych ze zdumienia nauczycieli. Jak to? Odszedł najwybitniejszy człowiek naszych czasów, żegnany jękiem rozpaczy przez wszystkich miłujących pokój ludzi na świecie. W kraju powszechna żałoba, czerwone flagi przybrane kirem opuszczone do połowy masztu. Na klapach marynarek czerwone wstążki z konturem głowy wodza, a tu bezczelni gówniarze śmieją się jak nigdy nic. Na to wszechwładny kierownik szkoły pozwolić nie mógł.