Biografia Bolesława Leśmiana ---

Bolesław LEŚMIAN Urodził się w Warszawie, wedle jednych źródeł 22 stycznia 1877; sam poeta podawał rok 1878 jako rok swojego urodzenia, natomiast płyta nagrobna na cmentarzu na Powązkach, sporządzona przez Jana Brzechwę (bliskiego krewnego poety), podaje rok 1879. Właściwe nazwisko poety brzmiało Lesman. Zmienione zostało najprawdopodobniej za radą Antoniego Langego, poety, nowelisty i krytyka, wuja poety, chociaż inna wersja przywołuje tutaj na wpół mityczną postać Franciszka Fiszera, człowieka będącego swoistą legendą literatury polskiej okresu modernizmu i międzywojnia, który... nie pozostawił po sobie żadnego utworu zapisanego. Rodzice poety - Józef Lesman i Emma z Sunderlandów należeli do inteligencji pochodzenia żydowskiego; sprawa pochodzenia powróci później w niewyszukanych atakach antysemickich okresu międzywojnia, wymierzonych nie tylko przeciwko Leśmianowi, ale także przeciwko Tuwimowi czy pisarzom z kręgu "Wiadomości Literackich"; wówczas to pojawiło się m.in. sformułowanie o "wierszach Żydów w języku polskim, które nie należą do rdzennej, czystej poezji polskiej". W latach szkolnych Leśmian przebywał w Kijowie, gdzie ukończył gimnazjum klasyczne i wydział prawa Uniwersytetu Świętego Kazimierza. W Kijowie uczestniczył w życiu artystycznym tamtejszej Polonii, był także zatrzymywany przez policję carską za wystąpienia artystyczne i patriotyczne. Z tym okresem wiąże się poezja pisana po rosyjsku (m.in. poemat Pieśni przemądrej Wasylisy, cykl Księżycowe upojenia, utwory były drukowane w moskiewskich pismach "Zołotoje runo" i "Wjesy" w latach 1906 - 1907. Około roku 1901 Leśmian przebywał już w Warszawie, w roku 1903 wyruszył w podróż artystyczną przez Niemcy do Francji, do roku 1906 przebywał w Paryżu. Tutaj ożenił się z malarką - Zofią Chylińską, z którą miał dwie córki: Marię Ludwikę i Wandę. W pierwszym okresie twórczości Leśmian był zaprzyjaźniony z propagatorem ideologii modernizmu - Zenonem Przesmyckim, publikował swoje teksty na łamach redagowanego przezeń luksusowego pisma "Chimera". W roku 1912 ukazuje się Sad rozstajny - pierwszy zbiór poezji Leśmiana, który jednak nie wzbudził większego zainteresowania czytelników ani krytyki literackiej. W roku 1911 Leśmian był reżyserem i współzałożycielem eksperymentalnego Teatru Artystycznego w Warszawie. Z tym etapem poszukiwań artystycznych Leśmiana wiążą się m.in. dramaty "mimiczne" Pierrot i Kolombina oraz Skrzypek opętany, nawiązujące do tradycji dramatu starożytnej Grecji, a następnie rzymskiego dramatu mimicznego, eliminujące słowo na rzecz gestów aktorów (dramaty Leśmiana ukazały się drukiem dopiero w roku 1985). W okresie poprzedzającym wybuch pierwszej wojny światowej Leśmian przygotowuje oryginalne opracowania legend wschodnich, zebranych w tomie Klechdy sezamowe (1913), opracowuje Przygody Sindbada Żeglarza, tłumaczy Opowieści nadzwyczajne Edgara Allana Poe. Przebywając w Cannes pisze oparte na folklorze polskim Klechdy polskie, które jednak nie zostały przyjęte przez wydawcę Jakuba Mortkowicza, nie tylko parafrazy opowieści Księgi tysiąca i jednej nocy czy polskich podań ludowych, ale także Leśmianowskie tłumaczenia noszą na sobie wyraźne piętno wyobraźni poetyckiej autora Dziewczyny. W czasie wojny Leśmian mieszkał w Łodzi, gdzie był kierownikiem literackim Teatru Polskiego. Po zakończeniu wojny otrzymuje w roku 1918 notariat w Hrubieszowie, w roku 1922 przenosi się do Zamościa. W Hrubieszowie Leśmian przygotowuje do druku ostatecznie Łąkę, w Zamościu przygotowuje następny zbiór wierszy - Napój cienisty, który zostanie wydany w roku 1936. Dopiero w roku 1933 Leśmian został mianowany na członka ówczesnej Polskiej Akademii Literatury, pojawiło się szersze zainteresowanie twórczością tego - do tej pory - prowincjonalnego poety. Jednak powodzeniom na terenie życia artystycznego towarzyszyło znaczne pogorszenie się sytuacji materialnej poety - pracownik jego kancelarii systematycznie defraudował sumy przeznaczone na opłaty skarbowe. Dzięki pomocy przyjaciół Leśmian uniknął procesu i odpowiedzialności karnej, ale poważne długi finansowe ciążyły nad całym ostatnim, warszawskim okresem życia poety. Leśmian umiera na serce w Warszawie 7 listopada 1937 roku. Utwory wydane pośmiertnie, zebrane w tomie pt. Dziejba leśna definitywnie już utrwaliły opinię o wyjątkowości tej poezji na terenie literatury polskiej. Kolejne publikacje utworów Leśmiana wzbudzały coraz większe zainteresowanie, by ostatecznie w roku 1958 Leśmian został określony przez Jacka Trznadla, autora jego pierwszej monografii mianem "największego poety polskiego naszego wieku". dr Marek Adamiec