Biografia Kazimierza Przerwy Tetmajera

Był w pierwszym dziesięcioleciu Młodej Polski najpopularniejszym 
poetą 
lirycznym; jego najbardziej znane wiersze były na ustach wszystkich 
wielbicielek i wielbicieli poezji, a manifesty dekadenckiego światopoglądu, 
wyrażające nastroje zwątpienia, melancholii i poczucia braku jakichkolwiek 
drogowskazów ideowych, pokolenie Młodej Polski uznało za własny głos. 


Urodzony na Podhalu, pochodził z rodziny o silnych tradycjach 
kulturalnych. Jego matka należała do kręgu literatek skupionych w 
Warszawie wokół znanej powieściopisarki Narcyzy Żmichowskiej, jego 
bratem przyrodnim był znany malarz Włodzimierz Tetmajer sportretowany 
przez Wyspiańskiego jako Gospodarz w Weselu), bratem ciotecznym 
satyryk, autor głośnych Słówek, Tadeusz Boy-Żeleński. Osobowość 
prywatną" Tetmajera uwiecznił na zawsze w literaturze (także w Weselu, w 
postaci Poety) Stanisław Wyspiański. Kiedy wystawiono Wesele (1901), 
Tetmajer stał u szczytu sławy nie tylko jako liryk i dramatopisarz, ale 
także jako bywalec wytwornych salonów i towarzystw, bohater licznych 
romansów i flirtów. 


Piewca modernistycznego znużenia i smutku debiutował w wieku 
dwudziestu jeden lat poematem prozą Ula. Począwszy od roku 1891 po 
rok 1924 wydawał kolejne tomy Poezji, których uzbierało się osiem. Jego 
sławę poetycką zbudowały i utrwaliły jednak trzy pierwsze tomy, 
szczególnie drugi, z roku 1894, po którym właśnie obwołano go poetą 
pokolenia, uznając, że w sposób najdobitniejszy wypowiedział nastroje 
doby kryzysu światopoglądowego i znalazł dla nich najdoskonalszą formę 
artystyczną. W ten sposób nazwisko Tetmajera złączyło się na zawsze z 
terminem dekadentyzm", jako określeniem postawy charakterystycznej 
dla schyłkowych i katastroficznych przekonań filozoficznych i kulturowych. 
Obraz Tetmajera poety dekadenckiego przysłania więc niekiedy inne jego 
dokonania literackie, świadczące nie tylko o umiejętności przezwyciężenia 
poczucia ludzkiej bezradności wobec wyroków losu, ale także o 
oszukiwaniu źródeł siły duchowej, heroicznych wzorów osobowych, kulcie 
potęgi i aktywności. Dowodem na istnienie tego innego" Tetmajera są 
wiersze o tematyce antycznej, pełne podziwu dla greckiej filozofii harmonii 
duchowej i fizycznej, dramat Rewolucja (1906) i wiersze poświęcone 
wydarzeniom rewolucyjnym lat 19051907, a także ta część jego twórczości 
prozatorskiej, którą określa się mianem prozy tatrzańskiej". Chodzi tu 
głównie o cykl opowiadań, gawęd i anegdot góralskich zatytułowany Na 
Skalnym Podhalu (19031910), napisany stylizowaną gwarą podhalańską, 
często wykorzystujący wątki znane z autentycznego folkloru góralskiego, 
ale po mistrzowsku przetworzone. Utwory te świadczą nie tylko o 
znakomitej znajomości ludowej kultury Podhala, ale także o fascynacji 
typem bohatera, jaki stworzyła ta kultura: jednostki o silnym poczuciu 
niezależności, wybujałej indywidualności nie uznającej norm społecznych i 
żyjącej wedle własnych zasad moralnych.