Paul-Mari Verlaine urodził się 30 marca 1844 roku w Metzu, gdzie
ojciec jego , Nicolas, kapitan inżynierii wojskowej, pełnił służbę.
Zarówno ojciec jaki i matka pochodzili z dość zamożnych rodzin .
Prawdą tutaj jest, że dziadek Verlaine, z zawodu notariusz, człowiek
gwałtowny, alkoholik i niespokojny duch, mógł zostawić swe skłonności
wnukowi . Na charakter pisarza wpływ także mieli liczni krewni
odwiedzani często przez poetę . Stworzyli w jego życiu pewien punkt
moralnego oparcia, a mglisty i melancholijny pejzaż północy Francji
ukształtował jego wrażliwość : Verlaine nie będzie poetą słońca i
intensywnych kolorów .
Szukając po latach usprawiedliwienia i wyjaśnienia zagadki swojego
losu, Paul nie będzie się mógł uskarżać na trudne dzieciństwo . Jako
jedynak i długo wyczekiwane (trzykrotni nie spełniona nadzieja
macierzyństwa pozostawiła ślady w psychice jego matki ), rósł w
atmosferze miłości graniczącej z uwielbieniem i nadmiernej
troskliwości, która wpłynęła zapewne na słabość jego charakteru . W
każdym razie to miłe i powszechnie lubiane pomimo swej brzydoty
dziecko zaczęło wcześnie przejawiać kapryśny i samowolny temperament:
te właśnie niepokojące objawy zaważyły na decyzji umieszczenia Paula w
internacie .
Przeskok z gniazdka rodzinnego w atmosferę internatu był szokiem dla
wrażliwego dziecka : pierwszego wieczoru mały ucieka do domu . Z
czasem chłopiec jednakże adoptuje się aż nazbyt dobrze do nowego
miejsca . Początkowo dobry uczeń, zaniedbuje się z biegiem lat,
przybiera pozy cynicznego i niechlujnego wyrostka o rozbudzonej
zmysłowości . Bardziej niż nauka pasjonuje go samodzielne odkrywanie
poetów . Wielbi wielkiego Wiktora Hugo, zachwyca się Banville'em, a
już prawdziwym mistrzem staje się dla niego Baudelaire . Próbuje też
własnych sił, na ławach szkolnych powstają jego pierwsze wiersze .
Wtedy świadomie postanawia zostać poetą; pewnie już wtedy czuje że nie
mógł by być nikim innym .
Po zdaniu matury w roku 1862 zapisuje się na prawo, ale studia jego
polegają głównie na przesiadywaniu w knajpkach Dzielnicy łacińskiej .
Zaniepokojony ojciec wyszukuje mu posadę, najpierw w towarzystwie
ubezpieczeniowym, później w zarządzie miejskim Paryża . Stanowisko
niskiego urzędnika pozwala poecie na kultywowanie zainteresowań
literackich : pisze i nawiązuje pierwsze kontakty w poetyckim
środowisku . W roku 1866 będzie miał swój udział w słynnej publikacji
Parnasu współczesnego, w tym samym też roku ukaże się jego pierwszy
zbiorek, Poemes saturniens czyli Wiersze pod znakiem Saturna - tej
złej gwiazdy, która staje się symbolem jego losu .
W tych latach, na pozór, początkujący poeta jest towarzyskim i
lubianym przez przyjaciół młodzieńcem . Równocześnie jednak wybuchy
gwałtownej pasji zdradzają czasem tkwiące w nim ciemne siły, a wolny
czas sprzyja potęgującej się skłonności do alkoholu . Śmierć ojca w
roku 1865, a następnie, w 1867 śmierć ukochanej kuzynki Elizy, do
której żywił głębokie uczucie, pogrążają młodego człowieka w głębokiej
depresji . W tym czasie, w roku 1869, wydaje następny, drugi ( nie
licząc potajemnie wydanego w 1867 cyklu sonetów 'Przyjaciółki, sceny
miłości safickiej' ) tomik wierszy 'Zabawy miłosne' . Dzieje się z
Verlaine'm coraz gorzej, absynt pochłania go całkowicie . Pod wpływem
alkoholu wpada w furie, grozi matce że zabije ją i siebie Przechodzi
ciężki kryzys, ma świadomość staczania się na dno .
W 1896 Verlaine zwraca swą uwagę na Mathilde Maute de Fleurville w
której zakochuje się od pierwszego wejrzenia , wkrótce zresztą
odwzajemnioną . Dlatego Verlaine , licząc na ustabilizowanie się
swojego życia , chwytając się ostatnich desek ratunku prosi Matyldę o
rękę . Ten okres (1870) objawia również u poety nowy zbiorek wierszy -
Dobra piosenka . Tomik ten przepełniony jest optymizmem i dobrymi
marzeniami . Wreszcie , 11 sierpnia 1870 Matylda zostaje żoną Paula .
Lecz od początku ich małżeństwa zaczynają narastać konflikty , a nawet
dochodzi do rękoczynów . Jest to okres trwającej wojny
francuzko-pruskiej . Poeta sympatyzując z ruchem rewolucyjnym po
zwycięstwie Wersalczyków obawia się represji . Dlatego zamieszkuje u
rodziców żony oczekującej dziecka .
Latem 1871 Verlaine otrzymuje pierwszy list od młodego, uzdolnionego
poety o nazwisku Artur Rimbaud . Poeta owy przybywa na zaproszenie
Verlaina do Paryża . Wkrótce w domu państwa Maute zjawia się
błękitnooki dzikus o hippisowskich manierach i aparycji, który swą
ekscentrycznością zraża sobie rodzinę i przyjaciół po piórze Verlaina
.W tym samym czasie pomiędzy poetami zawiązuje się głęboka
przyjaźń,
przyjaźń nie tylko o charakterze duchowym ale również cielesnym,
przyjaźń która będzie początkiem końca małżeństwa Paula .
Verlaine z Rimbaudem włóczą się razem po paryskich kawiarniach, pijąc
i nie ukrywając się nazbyt z erotycznym charakterem swojego związku .
30 października na 1871 na świat przychodzi syn Verlaina - Georges . W
furiach alkoholicznych Paul znęca się nad żoną i staje się groźny dla
syna . 7 lipca następuje nieoczekiwana ucieczka . Verlaine z Rimbaudem
rozpoczynają swą podróż po europie (szerzej o tym wydarzeniu w filmie
Agnieszki Holland - Całkowite zaćmienie) . W tym czasie definitywnie
rozpada się związek Verlaina z Matyldą . Poeta miotany jest uczuciem
dwoistej miłości którą żywi do żony jak i do Artura . Uczucie to
znajduje swoje echo w następnym tomie poezji Pieśni bez słów, a
wydanym później, w roku 1874 . 10 lipca 1873 w Brukseli ma miejsce
dramat który zaważył na późniejszym życiu Verlaine . Sfrustrowany
definitywnym końcem małżeństwa, a także groźbami o rozstaniu Artura,
poeta wdaje się w sprzeczkę z Rimbaudem podczas której strzałem z
pistoletu rani go w dłoń . Po pozornie załagodzonym sporze Rimbaud
postanawia opuścić Paula, a gdy ten ponownie mu grozi zwraca sie o
pomoc do policji . Powoduje to iż Verlaine skazany zostaje na dwa lata
więzienia.
Pobyt za kratami sprzyja refleksją, powoduje również nawrócenie poety.
W styczniu 1875 więzień wychodzi na wolność i powraca do stron
rodzinnych. Nie spotyka go tam nic dobrego, Matylda z dzieckiem,
przyjaciele, wszyscy się od niego odwrócili. Postanawia wyjechać do
Anglii gdzie obejmuje stanowisko pedagoga konsekwentnie realizując swe
zamierzenia stabilizacji i spokoju. Przez rok uczy francuskiego i
rysunków (Verlaine był uzdolnionym rysownikiem - karykaturzystą). Jest
to okres płodny i twórczy któremu sprzyja spokojna atmosfera . W 1877
definitywnie opuszcza wyspy i obejmuję posadę nauczycielską w
ojczyźnie . Verlaine czuje się dobrze w nowym środowisku co w dalszym
ciągu ma odbicie w jego twórczości i życiu religijnym . Lecz w drugim
roku pojawiają się symptomy zmiany . Niewinne towarzyskie zaglądanie
do kieliszka ponownie przeradza się w nałóg . Jest to też czas w
którym Verlaine zaprzyjaźnia się ze swoim kilkunastoletnim uczniem,
Lucienem Letinois . Pośród biografów poety związek ten, postrzegany
jest wyłącznie jako ojcowski, i za taki trzeba go chyba przyjąć .
Powracający nałóg powoduje usunięcie Verlaina z uczelni . Perspektywa
samotności przeraża poetę dlatego wraz ze swoim podopiecznym kupują
gospodarstwo rolne we wsi Juniville.
Dalszy los poety to wielkie pasmo niepowodzeń . Farma chyli się ku
upadkowi i zostaje sprzedana . Rok 1883 przynosi dla Verlaine śmierć
Lucjana . Jest to czas totalnego załamania psychicznego poety. W roku
1885 ponownie trafia za kraty za znęcanie się nad swoją matką . Po
wyjściu przenosi się do Paryża gdzie zamieszkuje w tanich hotelikach
na przedmieściu. Poecie zaczyna doskwierać choroba nogi która nie
opuści go aż do śmierci. W styczniu 1886 umiera matka pisarza . On
unieruchomiony w łóżku nie może nawet zobaczyć zmarłej. Przychodzą
czasy rozpaczliwych zmagań z nędzą i chorobą . Niejednokrotnie
przyjaciele lub szpital ratują poetę od śmierci głodowej . Po jeszcze
kilku przygodach życiowych ostatecznie osiada ze swoją nową żoną -
Filomeną - w małym paryskim mieszkanku gdzie 8 stycznia 1896
dokonuje
żywota .
Niegdyś za czasów szkolnych, jeden z piętnastoletnich kolegów
Verlaine, na szkolnej ławie nabazgrał karykaturę podpisaną 'Astronom
który wpada do kanału'. Perkaty nos, wystające szczęki łatwo pozwalają
rozpoznać klasowego brzydala - poetę, z zadartą w górę głową
wpatrującego się przez lunetę w gwiazdy, podczas gdy jego kroki
bezwiednie kierują się ku wylotowi ścieku . Biografowie zdumiewają się
nad trafnością, z jaką ten żartobliwy rysunek przepowiadał niejako los
poety.
ojciec jego , Nicolas, kapitan inżynierii wojskowej, pełnił służbę.
Zarówno ojciec jaki i matka pochodzili z dość zamożnych rodzin .
Prawdą tutaj jest, że dziadek Verlaine, z zawodu notariusz, człowiek
gwałtowny, alkoholik i niespokojny duch, mógł zostawić swe skłonności
wnukowi . Na charakter pisarza wpływ także mieli liczni krewni
odwiedzani często przez poetę . Stworzyli w jego życiu pewien punkt
moralnego oparcia, a mglisty i melancholijny pejzaż północy Francji
ukształtował jego wrażliwość : Verlaine nie będzie poetą słońca i
intensywnych kolorów .
Szukając po latach usprawiedliwienia i wyjaśnienia zagadki swojego
losu, Paul nie będzie się mógł uskarżać na trudne dzieciństwo . Jako
jedynak i długo wyczekiwane (trzykrotni nie spełniona nadzieja
macierzyństwa pozostawiła ślady w psychice jego matki ), rósł w
atmosferze miłości graniczącej z uwielbieniem i nadmiernej
troskliwości, która wpłynęła zapewne na słabość jego charakteru . W
każdym razie to miłe i powszechnie lubiane pomimo swej brzydoty
dziecko zaczęło wcześnie przejawiać kapryśny i samowolny temperament:
te właśnie niepokojące objawy zaważyły na decyzji umieszczenia Paula w
internacie .
Przeskok z gniazdka rodzinnego w atmosferę internatu był szokiem dla
wrażliwego dziecka : pierwszego wieczoru mały ucieka do domu . Z
czasem chłopiec jednakże adoptuje się aż nazbyt dobrze do nowego
miejsca . Początkowo dobry uczeń, zaniedbuje się z biegiem lat,
przybiera pozy cynicznego i niechlujnego wyrostka o rozbudzonej
zmysłowości . Bardziej niż nauka pasjonuje go samodzielne odkrywanie
poetów . Wielbi wielkiego Wiktora Hugo, zachwyca się Banville'em, a
już prawdziwym mistrzem staje się dla niego Baudelaire . Próbuje też
własnych sił, na ławach szkolnych powstają jego pierwsze wiersze .
Wtedy świadomie postanawia zostać poetą; pewnie już wtedy czuje że nie
mógł by być nikim innym .
Po zdaniu matury w roku 1862 zapisuje się na prawo, ale studia jego
polegają głównie na przesiadywaniu w knajpkach Dzielnicy łacińskiej .
Zaniepokojony ojciec wyszukuje mu posadę, najpierw w towarzystwie
ubezpieczeniowym, później w zarządzie miejskim Paryża . Stanowisko
niskiego urzędnika pozwala poecie na kultywowanie zainteresowań
literackich : pisze i nawiązuje pierwsze kontakty w poetyckim
środowisku . W roku 1866 będzie miał swój udział w słynnej publikacji
Parnasu współczesnego, w tym samym też roku ukaże się jego pierwszy
zbiorek, Poemes saturniens czyli Wiersze pod znakiem Saturna - tej
złej gwiazdy, która staje się symbolem jego losu .
W tych latach, na pozór, początkujący poeta jest towarzyskim i
lubianym przez przyjaciół młodzieńcem . Równocześnie jednak wybuchy
gwałtownej pasji zdradzają czasem tkwiące w nim ciemne siły, a wolny
czas sprzyja potęgującej się skłonności do alkoholu . Śmierć ojca w
roku 1865, a następnie, w 1867 śmierć ukochanej kuzynki Elizy, do
której żywił głębokie uczucie, pogrążają młodego człowieka w głębokiej
depresji . W tym czasie, w roku 1869, wydaje następny, drugi ( nie
licząc potajemnie wydanego w 1867 cyklu sonetów 'Przyjaciółki, sceny
miłości safickiej' ) tomik wierszy 'Zabawy miłosne' . Dzieje się z
Verlaine'm coraz gorzej, absynt pochłania go całkowicie . Pod wpływem
alkoholu wpada w furie, grozi matce że zabije ją i siebie Przechodzi
ciężki kryzys, ma świadomość staczania się na dno .
W 1896 Verlaine zwraca swą uwagę na Mathilde Maute de Fleurville w
której zakochuje się od pierwszego wejrzenia , wkrótce zresztą
odwzajemnioną . Dlatego Verlaine , licząc na ustabilizowanie się
swojego życia , chwytając się ostatnich desek ratunku prosi Matyldę o
rękę . Ten okres (1870) objawia również u poety nowy zbiorek wierszy -
Dobra piosenka . Tomik ten przepełniony jest optymizmem i dobrymi
marzeniami . Wreszcie , 11 sierpnia 1870 Matylda zostaje żoną Paula .
Lecz od początku ich małżeństwa zaczynają narastać konflikty , a nawet
dochodzi do rękoczynów . Jest to okres trwającej wojny
francuzko-pruskiej . Poeta sympatyzując z ruchem rewolucyjnym po
zwycięstwie Wersalczyków obawia się represji . Dlatego zamieszkuje u
rodziców żony oczekującej dziecka .
Latem 1871 Verlaine otrzymuje pierwszy list od młodego, uzdolnionego
poety o nazwisku Artur Rimbaud . Poeta owy przybywa na zaproszenie
Verlaina do Paryża . Wkrótce w domu państwa Maute zjawia się
błękitnooki dzikus o hippisowskich manierach i aparycji, który swą
ekscentrycznością zraża sobie rodzinę i przyjaciół po piórze Verlaina
.W tym samym czasie pomiędzy poetami zawiązuje się głęboka
przyjaźń,
przyjaźń nie tylko o charakterze duchowym ale również cielesnym,
przyjaźń która będzie początkiem końca małżeństwa Paula .
Verlaine z Rimbaudem włóczą się razem po paryskich kawiarniach, pijąc
i nie ukrywając się nazbyt z erotycznym charakterem swojego związku .
30 października na 1871 na świat przychodzi syn Verlaina - Georges . W
furiach alkoholicznych Paul znęca się nad żoną i staje się groźny dla
syna . 7 lipca następuje nieoczekiwana ucieczka . Verlaine z Rimbaudem
rozpoczynają swą podróż po europie (szerzej o tym wydarzeniu w filmie
Agnieszki Holland - Całkowite zaćmienie) . W tym czasie definitywnie
rozpada się związek Verlaina z Matyldą . Poeta miotany jest uczuciem
dwoistej miłości którą żywi do żony jak i do Artura . Uczucie to
znajduje swoje echo w następnym tomie poezji Pieśni bez słów, a
wydanym później, w roku 1874 . 10 lipca 1873 w Brukseli ma miejsce
dramat który zaważył na późniejszym życiu Verlaine . Sfrustrowany
definitywnym końcem małżeństwa, a także groźbami o rozstaniu Artura,
poeta wdaje się w sprzeczkę z Rimbaudem podczas której strzałem z
pistoletu rani go w dłoń . Po pozornie załagodzonym sporze Rimbaud
postanawia opuścić Paula, a gdy ten ponownie mu grozi zwraca sie o
pomoc do policji . Powoduje to iż Verlaine skazany zostaje na dwa lata
więzienia.
Pobyt za kratami sprzyja refleksją, powoduje również nawrócenie poety.
W styczniu 1875 więzień wychodzi na wolność i powraca do stron
rodzinnych. Nie spotyka go tam nic dobrego, Matylda z dzieckiem,
przyjaciele, wszyscy się od niego odwrócili. Postanawia wyjechać do
Anglii gdzie obejmuje stanowisko pedagoga konsekwentnie realizując swe
zamierzenia stabilizacji i spokoju. Przez rok uczy francuskiego i
rysunków (Verlaine był uzdolnionym rysownikiem - karykaturzystą). Jest
to okres płodny i twórczy któremu sprzyja spokojna atmosfera . W 1877
definitywnie opuszcza wyspy i obejmuję posadę nauczycielską w
ojczyźnie . Verlaine czuje się dobrze w nowym środowisku co w dalszym
ciągu ma odbicie w jego twórczości i życiu religijnym . Lecz w drugim
roku pojawiają się symptomy zmiany . Niewinne towarzyskie zaglądanie
do kieliszka ponownie przeradza się w nałóg . Jest to też czas w
którym Verlaine zaprzyjaźnia się ze swoim kilkunastoletnim uczniem,
Lucienem Letinois . Pośród biografów poety związek ten, postrzegany
jest wyłącznie jako ojcowski, i za taki trzeba go chyba przyjąć .
Powracający nałóg powoduje usunięcie Verlaina z uczelni . Perspektywa
samotności przeraża poetę dlatego wraz ze swoim podopiecznym kupują
gospodarstwo rolne we wsi Juniville.
Dalszy los poety to wielkie pasmo niepowodzeń . Farma chyli się ku
upadkowi i zostaje sprzedana . Rok 1883 przynosi dla Verlaine śmierć
Lucjana . Jest to czas totalnego załamania psychicznego poety. W roku
1885 ponownie trafia za kraty za znęcanie się nad swoją matką . Po
wyjściu przenosi się do Paryża gdzie zamieszkuje w tanich hotelikach
na przedmieściu. Poecie zaczyna doskwierać choroba nogi która nie
opuści go aż do śmierci. W styczniu 1886 umiera matka pisarza . On
unieruchomiony w łóżku nie może nawet zobaczyć zmarłej. Przychodzą
czasy rozpaczliwych zmagań z nędzą i chorobą . Niejednokrotnie
przyjaciele lub szpital ratują poetę od śmierci głodowej . Po jeszcze
kilku przygodach życiowych ostatecznie osiada ze swoją nową żoną -
Filomeną - w małym paryskim mieszkanku gdzie 8 stycznia 1896
dokonuje
żywota .
Niegdyś za czasów szkolnych, jeden z piętnastoletnich kolegów
Verlaine, na szkolnej ławie nabazgrał karykaturę podpisaną 'Astronom
który wpada do kanału'. Perkaty nos, wystające szczęki łatwo pozwalają
rozpoznać klasowego brzydala - poetę, z zadartą w górę głową
wpatrującego się przez lunetę w gwiazdy, podczas gdy jego kroki
bezwiednie kierują się ku wylotowi ścieku . Biografowie zdumiewają się
nad trafnością, z jaką ten żartobliwy rysunek przepowiadał niejako los
poety.
